استاد دانشگاه فرهنگیان گفت: در برخی شاخص‌ها، وضعیت آموزش و پرورش نسبت به قبل از سند تحول بنیادین بدتر شده و این نشان می دهد به دلایلی سند تحول نتوانسته است اهداف خود را محقق کند.
به نقل از نامی نیوز؛ حجت‌الله بنیادی در نشست “ارزیابی راهبرد اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش” در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری اظهار کرد: بیشتر از دو دهه است که بحث ضرورت تحول در آموزش و پرورش مطرح است و برای تدوین سند تحول بنیادین مطالعات دقیق و عمیق انجام شد اما از سال 90 تا 1400 برمبنای شاخصهای کلی‌نگر از جمله نسبت دانش‌آموز به معلم، وضعیت تربیت معلم، ارتقای توانمندی‌های معلمان و سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت اوضاع مطلوبی نداریم.
وی افزود: در برخی شاخص‌ها وضعیت آموزش و پرورش نسبت به قبل از سند تحول بنیادین بدتر شده و این نشان می‌دهد به دلایلی سند تحول نتوانسته است اهداف خود را محقق کند که این دلایل متفاوت است.
سند تحول بنیادین معجونی از مولفه‌های مختلف
این استاد دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: بخشی از دلایل به خود سند تحول مربوط است، سند راهبردی و عملیاتی نیست و معجونی از مولفه‌هایی است که در کنار هم قرار گرفته است؛ در تدوین برنامه‌های راهبردی سه ویژگی چیستی، چرایی و چگونگی مطرح است به ویژگی‌های چیستی و چرایی در سند تحول بنیادین به خوبی پرداخته شده است اما در چگونگی سند تحول به شدت کاستی وجود دارد. سند تحول بنیادین ویژگی یک برنامه راهبردی را که به درستی به این مسائل پرداخته باشد، ندارد.
بنیادی مطرح کرد: فصل سوم سند تحول بنیادین به بیانیه ماموریتها و فصل چهارم به چشم انداز پرداخته است اما در ادبیات برنامه ریزی راهبردی ابتدا چشم انداز تعریف می‌شود و بعد ماموریتها معطوف می شوند تا وظایف و مسئولیت‌های مرتبط با چشم انداز را محقق کنند اما در سند تحول با چه منطقی ابتدا بیانیه ماموریتها و بعد چشم انداز را مطرح کردند، جای پرسش است.
سند تحول بنیادین باید فرادستگاهی باشد
وی بیان کرد: زمان تصویب سند تحول بنیادین قرار بود که این سند فرادستگاهی باشد و تکالیفی را برای سایر دستگاه‌ها که در تعلیم و تربیت دخیل هستند مشخص کنند اما به دلیل رفت و برگشت‌هایی که بین شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس برای تصویب سند رخ داد نهایتا سند تحول بنیادین به عنوان یک سند فرادستگاهی به سندی برای وزارت آموزش و پرورش تبدیل می‌شود.
استاد دانشگاه فرهنگیان با تاکید بر اینکه چشم‌انداز سند تحول بنیادین واقعا مبهم است، متذکر شد: بارها گفته شده نظام معیار اسلامی یا در تراز جمهوری اسلامی ایران اما این را کجا تعریف کرده‌ایم. به عنوان مثال معلم در تراز جمهوری اسلامی ایران چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ چشم‌انداز مبهم است و باعث شده مدیران کلان اموزش و پرورش نسبت به سند تحول بنیادین فهم یکسان نداشته باشند.
بنیادی ادامه داد: سند تحول بنیادین نیاز به بودجه مستقل ندارد این سند باید یک برنامه راهبردی کلان باشد که تمام اجزای آموزش و پرورش را اصلاح کند اما این اتفاق نیفتاد آیا ساختار تدوین و طراحی برنامه‌های درسی و آموزشی ما تغییر کرد؟ خیر! همچنان ساختار 10 سال قبل است.
وی اظهار کرد: به موازات ساختار موجود آموزش و پرورش ساختاری برای اجرای سند تحول بنیادین ایجاد کردیم در حالی که سند باید منبع تغذیه ساختار موجود باشد و همه اجزا، فعالیت‌ها را در راستای چشم‌انداز جهت دهند، قرار بود زیرنظام‌ها در محدوده زمانی یک ساله تصویب و همراه با هم اجرا شوند اما 6 تا 7 سال زمان برد و هم‌اکنون مجموعه‌های منفصل از هم را داریم.
استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه برنامه‌های آموزش و پرورش برای سال 1400 مبتنی بر سند تحول بنیادین تهیه شده است، تصریح کرد: برنامه دانشگاه فرهنگیان را بررسی کرده‌ام که بسیار با سند فاصله دارد و در حقیقت برنامه مشخصی نداریم و همچنان با لغات و جملات برگرفته از سند تحول بنیادین بازی می‌کنند.
برنامه‌ریزی برای کمبود 200 هزار معلم از سال 95 باید انجام می‌شد
بنیادی با اشاره به کمبود 200 هزار معلم برای مهر 1400 گفت: برنامه‌ریزی آن باید سال 95 انجام می‌شد اما این اتفاق نیفتاد چون در زیرنظام تامین منابع انسانی به آن پرداخته نشده است و تکالیف سند برای دستگاه‌های دیگر وجود ندارد.
وی افزود: در بسیاری از بخشهای سند تحول بنیادین تاکید شده است قوانین اداری و استخدامی بازنگری و اصلاح شوند آیا یک قانون بازنگری شد، آیا دولت لایحه‌ای ارائه کرد، شورای عالی آموزش و پرورش در این باره کاری انجام داده است؟ اگر قرار است اتفاقی رخ دهد ابتدا باید در درون آموزش و پرورش باشد.
معضل انتصابات سیاسی برای آموزش و پرورش
استاد دانشگاه فرهنگیان مطرح کرد: وزرای آموزش و پرورش شجاعت و جسارت لازم را ندارند و بخشی از مشکلات موجود به مدیران ثابت آموزش و پرورش برمی‌گردد. در این وزارتخانه بسیاری از مدیران به صورت تخصصی منصوب نمی‌شوند و انتصابات سیاسی معضل مهمی است که به آن پرداخته نشده و راهکار عملیاتی برای آن اندیشیده نشده است.
بنیادی مطرح کرد: شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان مغز متفکر آموزش و پرورش نتوانسته نقش خود را به خوبی ایفا کند، برای بازگشای مدارس در مهر امسال این شورا چاره اندیشی کرده است؟ خیر، نقص و ضعف در شورای عالی آموزش و پرورش یکی از دلایل وضع موجود است.
